Een week in Latakia

De familie regelt een taxi voor hun grenspassage en vertrekt 's ochtends om 10.00 uur weer naar Turkije. Nu de hotelkamerprijs niet meer door drie kan worden gedeeld zoek ik die middag een andere overnachtingsplek en vind uiteindelijk een gezellig hotel met een receptie met huiskamergevoel en een aantal Iraakse toeristen.
Het is een populaire plek in het centrum en omdat de eigenaar dagelijks een 'nee helaas, we zijn volgeboekt' moet verkopen, wordt na twee nachten gevraagd of ik bezwaar heb als het tweede bed in mijn kamer door een andere toerist in gebruik wordt genomen. Na overnachtingen in slaapzalen heb ik daar geen bezwaar tegen, maar informeert mijn accurate handelsgeest wel even of dan ook de andere helft wordt betaald. De reactie is adrem, maar wordt gewaardeerd. Tot op heden verhuur ik echter nog niet mijn eigen hotelkamer.

Ik ontvang mail en msn met vrienden in Damascus over de beschietingen en bombardementen in Israel en Libanon.Toeristen worden geevacueerd en een groot aantal Libanezen vlucht naar Syrie. In Latakia, 200 km ten noorden van Beiroet en 60 km ten zuiden van de Turkse grens wordt ook het nieuws op de voet gevolgd. Afgezien van de restaurants waar de televisie op MusicArabia blijft staan, volgen velen de ene na de andere exclusieve uitzending van Al Jazeera. Veel taxi's vertrekken richting de grens om Libanezen op te halen en in de stad hoor ik complottheorieën over wat zich afspeelt. Syriatel -één van de twee telecomaanbieders in Syrie, waarvan (zo wordt mij verteld) 90% van de aandelen in handen is van de neef van de president- verstuurt sms berichten. Het eerste beicht is de boodschap 'moedig' en niet veel later volgt de oproep om geld te doneren en bloed te geven.
In verschillende steden, waaronder Latakia, vinden vredige demonstraties plaats. Ik zie kinderen van een jaar of acht met posters van Hassan Nasrallah maar hoor dat alle zogenaamde 'peaceful demonstrations' worden georganiseerd door de overheid. Sommige werknemers zullen moeten gaan en er zullen mensen zijn die registreren wie wel en niet deelneemt. Waar of niet, dit soort uitspraken maken het extra interessant om de verfilmde comic 'V for Vendetta -Freedom! Forever!'- in Syrie in de bioscoop te zien. (Lonely Planet: 'The cinema programming is restricted to carefully selected Hollywood blockbusters...') Voorlopig een te verwachten film.

Langs de boulevard zie ik veel families op weg richting strand. Zittend op tuinstoelen in de laadruimte van pickup trucks. De nieuwste popmuziek luid uit de speaker of een eigen melodie van meegebrachte trommels. Men heeft plezier. Ik zie die avond een theater/ballet voorstelling in de binnentuin van het museum, ontmoet daar een manager van CMA-CGM en zit vervolgens die nacht in een havenkantoor van Latakia voor een uitleg over het logistieke proces van de containervaart.

In het hotel word ik zo langzamerhand weer één van de vaste gasten. De Iraakse bezoekers geven complimenten op mijn uitspraak van Arabische volzinnen en willen graag weten wat voor land 'Nederland' is. Klein, groen, veel water en koeien is niet genoeg. Men is meer geinteresseerd in de bevestiging van het gerucht dat mannen in Nederland met elkaar kunnen trouwen. Voor de volledigheid leg ik uit dat er naast Nederland in een nog een paar landen mannen maar ook vrouwen met elkaar kunnen trouwen. Maar, nu het onderwerp huwelijk wordt besproken, wil ik het graag nog een keer hebben over het maximum aantal vrouwen waarmee een man hier mag trouwen. De een denkt zes de ander is overtuigd van vier, maar beiden hebben er maar één. Als het even kan moet de tweede ook geen Arabische vrouw zijn. Die willen namelijk alleen maar telefoneren, koffiedrinken en praten[...].

Voor de ingang van mijn hotel ontmoet ik dagelijks de eigenaar van een klein winkeltje. De gehele week heb ik niemand in zijn winkel gezien en tref ik de man steeds zittend op een kruk, sigaretjes rokend de straat observeren. Een allervriendelijkste kerel die mij bij het horen van het 'Allah Akbar' uitnodigd om de volgende dag mee te gaan naar de moskee. Tammam = oke. Zo sta ik de volgende dag om half tien 's avonds op de tweede rij in de volle Al-Ajan moskee. De eerste minuut onwennig, maar niet veel later zeg ik als niet-gelovige mijn eigen gebed op; vrede.

Weg uit Damascus

Een geslaagde anderhalve maand in Damascus, maar na vijf en een halve week in de hoofdstad tijd om verder te reizen. Ik ken de kleine zijstraten, luxe wijken, het beste badhuis van de stad, Syrische jongeren die Politieke Wetenschappen […] studeren, de kapper die mij dagelijks begroet met een 'Hello Hollandman', speelgoedwinkels waar de Arabische Barbie (die hier 'Fulla' heet) wordt verkocht en 'the Journalist café/rest.' dat een gewoon restaurant is en geen plek voor kritisch denkenden.

Een zoveelste check op de Turkse ambassade. Ik mag door de hoofdingang en krijg te horen dat mijn permit/sportvisum voor de Ağrı Dağı (Mt. Ararat) in orde is. Dit keer niet met dringende Turken in de rij voor een loket van slagvast glas, die lachend vragen of ik de Ark van Noach ga zoeken, maar behulpzame beambtes die alles twee keer checken en mij een fijne reis door Turkije wensen.

Oom en neef (Ton en Anton) zijn van Istanbul naar Damascus gereisd. Op bezoek en voor een korte rondreis door Syrie. Ik laat mijn waterpijp, boeken en cd's achter in het hotel in Damascus en gedrieën reizen wij met de bus via Palmyra naar Deir ez Zur. Deir ez Zur is een stad aan de Eufraat in het oosten van Syrie waar op iedere straathoek alle denkbare geuren bij elkaar komen. Vers, rijp en rottend fruit, vlees, de geur van geslepen staal, geschaafd hout en heel veel andersoortig afval wat op straat ligt. De volgende morgen, wanneer wij ons om 5.45 uur met een transferbus naar het treinstation begeven, vragen wij ons dan ook hardop af hoe groot het leger van schoonmakers moet zijn geweest om alle straten er in één nacht weer zo opgeruimd uit te laten zien.
De dieseltrein van Deir ez Zur naar Aleppo bestaat uit slechts twee wagons; één eerste klas en één tweede klas. Bijzonder want het reizen met de trein is meer dan comfortabel en niet duurder dan de bus. Een vervoermiddel dat weliswaar sneller en frequenter rijdt dan de trein en voorzien is van steward, maar altijd op de hoofdweg blijft. Daarentegen doorkruist de trein het land op de manier dat treinreizen zo mooi maakt en reizen wij in een stoffige eersteklascoupe langs verlaten treinstations, door zanderige vlaktes en zien een enkele keer de Eufraat die enkele kilometers van het spoor ligt.
Na een overstap in Aleppo reizen we verder met de trein naar de kust. Een reis door de bergen en na 3,5 rijden we het station van Latakia binnen. Een stad aan de Middellandse Zee met een overwegend Soennitische en Alawitische bevolking, en waar invloeden van de haven zichtbaar zijn. Jongeren rijden rondjes in dure 'gepimpte' auto's of hangen op straat en showen elkaar hun zonnebrillen van RayBan en D&G. Latakia is redelijk westers en een aangename plaats om te ontspannen, lezen, e-mailen en bloggen. In deze stad geen verbazing meer over vrouwen met niqaab die veel moeite doen om van een ijsje te genieten, maar Arabieren in korte broeken, zomers geklede vrouwen en billboards met de aankondiging van bodybuild wedstrijden en de Miss Latakia verkiezing. De enige die hier weer vreemd van opkijkt ben ikzelf.

Studie aan Arabische universiteit

Van 11 juni tot 6 juli student aan het Language Institute van de Damascus University. Een eerste lesdag, een klas vol internationalen en het leren van een nieuwe taal; het MSA (Modern Standard Arabic) ook wel bekend als Fusha. De taal die alleen in publieke formele situaties wordt gebruikt, door nieuwslezers wordt gesproken, maar door iedereen wordt geschreven. Thuis en op de straat spreekt men het het dialect (Colloquial / ِAmiyya) en begrijpt men soms niet eens het MSA. Het volgen van een cursus Amiyya is helaas alleen weggelegd als men de beginselen van het arabisch beheerst en op zijn minst kan lezen. Een studie Fusha dus en bij souvenirverkopers, de kapper en de pizzaplaats op de hoek het dialect blijven oefenen. Dat laatste is ook eenvoudiger omdat mijn vocabulaire een redelijk aantal woorden van het Amiyya kent (of uit de Egyptische taal die aanmerkelijk verschilt van het Arabisch dat in Syrie wordt gesproken) en mij ook begrijpt bij het gebruik van het verkeerde voorzetsel of net niet de juiste grammatica constructie.
Met een dagelijkse minibusrit -waarbij in en uitstappende mensen elkaar geen ruimte geven en de bus langzaam blijft doorrijden- verplaats ik mij van zondag tot en met donderdag naar het universiteitsterrein aan de andere kant van de stad. De eerste dagen een extra grote uitdaging omdat ik net de eerste letters van de buslijnen heb ontcijferd als ze al weer op weg zijn en ik het meerennen met langzaam rijdende bussen nog niet helemaal eigen ben. Vanuit een schaduwrijk bushokje dat dagelijkse ritueel aanschouwen was de eerste week dan ook amusanter dan eraan deelnemen.

Op de universiteit laat de docente weten streng te zijn met opgegeven huiswerk. Bij meer dan vier fouten in opdrachten of dictee moet men snoep, chocolade of Arabische zoetigheid meebrengen. De eerste 10 dagen studeer ik met een ongekende discipline in de binnentuin van het hotel, oefen hier mijn uitspraak met enkele Arabische toeristen en maak luistertoetsen en tekstverklaringen. Maar vanaf het moment dat ik het Arabische schrift kan lezen (weliswaar niet vloeiend) werd de zelfstudie iets minder, trakteerde ik met regelmaat maar werd langzaam een onderdeel van de stad. In korte tijd veel vrienden gemaakt en de stad als mijn broekzak leren kennen. Zo goed zelfs, dat ik na drie weken iemand uit het hotel help aan een appartement in de 'oude stad' en de beste plaatsen wist (waar Syrische vrienden nog nooit van hadden gehoord) om het WK-voetbal te volgen. Een evenement dat ook hier op de voet wordt gevolgd en waarbij Brazilie, Argentinie, Duitsland en Italie de favorieten zijn. Er is dan ook van alles te koop met de vlag en naam van de genoemde landen; key-cords, polsbandjes, T-shirts en foto's van de elftallen maar ook schoenen en jeans ontkomen niet aan de voetbalgekheid. Bij de finalewedstrijden zitten Syriers met gezichten geschminkt in de kleuren van de Italiaanse vlag (sommige hebben de strepen horizontaal) en ontstaan vechtpartijen met landgenoten die de andere teams supporten.

Naast het volgen van het WK ben ik te gast op feestjes bij mensen thuis, zie een optreden van funky band 'Le Gros Tube' in een ontruimd kantoor, een jazzfestival in de citadel van Damascus en concerten (waaronder Maqams et Creation: Eclats deSyrie) in het Al-Azam Palace. Iedere keer opnieuw uitgenodigd en mensen ontmoet die een entertainment scene willen creeren in Damascus en altijd toegangsbewijzen voor het volgende optreden op zak hebben. De studie als dagelijkse invulling van een deel van de dag 'leef' ik in een van de oudste steden ter wereld. Een geslaagde anderhalve maand!